Çevik Yazılım Geliştirme (Agile)

Araştırmalara göre ülkemizdeki yazılım projeleri yönetimsel eksiklilerden

dolayı ancak %50 başarı ve memnuniyet ile tamamlanabilmektedir. Ne yazık ki,

bu ciddi iş gücü kaybı ve bu verimsiz üretim ile Türk yazılım sektörünün dünya

devleriyle yarışabilmesi pek mümkün değildir.

Geçmişe bakarsak, Avrupa ve Amerika’daki büyük şirketler de bu dönemi

yaşamışlar, daha verimli projeler üretmek üzere çeşitli yöntemler denemişler ve

çoğu şirket yönetimde ve uygulamada en başarılı buldukları “Agile” (çevik)

yazılım metodolojilerini benimsemişlerdir. Bu metodolojiler sayesinde, artan

verimlilik ve esneklik ile projelerin kalitesini arttırmış ve başarı oranlarını

%80’lere çıkartmayı başarmışlardır.

“Agile” (çevik), dünya üzerinde kabul edilen yöntemler arasında en hızlı ve

güvenli proje geliştirme metodolojisidir. Halen, birçok şirket tarafından hızla

kullanıma geçirilmektedir. Ancak, ülkemizde henüz yaygın olarak

kullanılmamakta ve birçok şirketin öz kaynakları ve zamanı çeşitli aksaklıklar

nedeniyle boşa harcanmaktadır.

Gerçek dünya koşullarında yazılım projelerine bakacak olursak;

- Proje başlangıcında müşteriler, tam olarak ne istediklerinden yüzde yüz

emin değildirler.

- Müşteriler isteklerini net bir şekilde dile getirmekte zorlanırlar.

- Müşterilerin asıl istekleriyle ilgili detaylar proje başında fark edilebilir

değildirler, süreç içerisinde yüzeye çıkarlar.

- Müşteriler isteklerinin gerçekleştiğini gördükçe, proje gözle görülür

sonuçlar üretmeye başladıkça, isteklerinde değişiklik yapma

eğilimindedirler.

- Dış koşullar değişim içerisindedir ve projelerin bunlardan etkilenerek

değişime uğramaları kaçınılmazdır.

İşte bu yüzden, yazılım geliştirmek müşteri odaklı olmayı ve değişikliklere

uyum sağlayabilmeyi gerektirir. Bunun aksine klasik yöntemlerle ele alınan

yazılım projeleri değişime uyum sağlamakta güçlük çekerek kırılacak ve

istenen başarıyı elde etmekte zorlanacaktır.

Sonuç olarak, yazılım projeleri çoğunlukla yeni bir ürün yaratmaktır ve yeni bir

ürün yaratma sürecinde değişiklikler kaçınılmazdır. Yazılım projelerinin bu

gerçeklikler doğrultusunda ele alınarak yönetilmeleri gerekir.

TEKRARLANAN YAZILIM GELİŞTİRME METODU

Tekrarlanan yazılım geliştirme metodu, yazılım projelerinin sıralı yinelemelerle

oluşturulduğu bir yazılım gelişirme metodolojisidir. Tekrarlanan yazılım

metodolojilerinde yazılım projeleri kendi içerisinde parçalara bölünerek ele

alınır. Bu metodolojilerde, oluşturulan her bir parça kendi içinde küçük bir

proje gibi düşünebilinir. Asıl proje hedefi, bu küçük projelerin birbirine

eklenmesiyle elde edilmektedir.

 

Tekrarlanan yazılım geliştirme metodundaki her bir yineleme kendi içinde bir

yazılım projesinin gereksinim analizi, dizayn, kodlama ve test gibi adımlarını

bünyesinde bulundurur. Ancak, her bir yinelemenin içerisindeki bu proje

adımlarının ağırlığı değişkendir. Öyle ki, ilk yinelemelerde gereksinim analizi

kodlamaya göre daha yoğunken ileriki yinelemelerde durum değişerek

gereksinim analizinin içeriği küçülmekte ve kodlamanın ağırlığı artmaktadır.

Bir projedeki yineleme sayısı projeden projeye ve kullanılan modellere (XP,

Scrum, vs) göre değişiklik gösterir. Ancak, bugün yaygın olarak kullanılan

modellere bakıldığında yineleme uzunluklarının genellikle 1-6 hafta arasında

değişiklik gösterdiği görülmektedir.

Araştırmalar göstermektedir ki, yazılım projeleri büyüdükçe karmaşıklıkları

artmakta ve projelerin başarılı olma oranları azalmaktadır. Diğer yandan

projeleri parçalara ayıran tekrarlanan yazılım geliştirme metodolojileri,

projelerin karmaşıklığını ve riski azaltmakta, verimliliği ve başarı oranlarını

arttırmaktadır.

Tekrarlanan yazılım geliştirme metodunda projenin küçük parçalara

ayrılmasının yanında, bu yinelemer arasındaki geri bildirimler de büyük önem

taşımaktadır. Geri bildirimler, proje gelişim sürecinin esnekliğini ve proje

başarısını arttırmaktadır. Projeyle hedeflenen sonucun tam olarak anlaşılması ve

elde edilebilmesi için geri bildirimler oldukça kritikir.

Her ne kadar bu metodolojiyle esneklik destekleniyor olsa da, esneklik sınırsız

değildir ve değişiklik oranı proje ilerledikçe azalmalıdır. Aksi takdirde, proje

sonlandırılamayacak ve kargaşa ortamı doğacaktır.

Özetleyecek olursak, tekrarlanan yazılım geliştirme metodu:

- ana projeyi parçalara bölerek karmaşıklığı azaltmakta,

- bünyesinde bulundurduğu geri bildirimler sayesinde değişimi

desteklemekte,

- riskleri azaltmakta,

- ve projelerin başarı oranını arttırmaktadır.

İşte bu yüzden, artık tüm dünyada birçok yazılım projesi bu yöntem ile

geliştirilmektedir.

ÇEVİK YAZILIM GELİŞTİRME METODU

Çevik yazılım süreçleri, 1950’lerdeki üretim alanında verimliliğin artırılması

için geliştirilen yalın yaklaşımların, yazılım sektöründe bir uzantısı olarak

ortaya çıkmıştır. Yazılım dünyasında çeşitli çevik yaklaşımlara 1970’lerden

itibaren rastlanabilmekle birlikte, çevik yazılım metodolojilerinin kullanımı

1990’larda hız kazanmış ve geçtiğimiz son 7-8 yıl içerisinde de tüm dünyada

başarılarını kanıtlayarak popülaritesini arttırmıştır. Şu anda, dünyadaki birçok

yazılım şirketinde ve birçok yazılım projesinde yazılımlar, çevik yaklaşımlarla

geliştirilmektedir.

Çevik yazılım geliştirme metodu, tekrarlanan yazılım geliştirme metodu taban

alınarak geliştirilmiş, sık aralıklarla parça parça yazılım teslimatını ve

değişikliği teşvik eden bir yazılım geliştirme metodolojisidir.

Çevik geliştirme;

- değişimi,

- takım içerisindeki iletişimin arttırılmasını,

- parça parça yazılım teslimatını,

- test odaklı yazılım geliştirilmesini,

- ve uyumlu planlamayı teşvik eder.

Çevik Yazılım Geliştirme Manifestosu

2001 yılında, dünyanın önde gelen çevik yazılım geliştiricileri (XP, Scrum gibi

metodolojilerin yaratıcıları) ortak bir zeminde buluşabilmek adına bir araya

gelerek “çevik yazılım geliştirme manifestosu” nu ve “çevik yazılımın

prensipleri” ni yayınlamışlardır. Böylelikle çevik metotların projelere genel

bakış açıları ifade edilmiştir.

Bu manifestoda;

Bireyler ve aralarındaki etkileşimlerin, kullanılan araç ve süreçlerden;

Çalışan yazılımın, detaylı dokümantasyondan;

Müşteri ile işbirliğinin, sözleşmedeki kesin kurallardan;

Değişikliklere uyum sağlayabilmenin, mevcut planı takip etmekten;

daha önemli ve öncelikli olduğu belirtilmektedir.

Çevik Yazılımın Prensipleri:

1- İlk öncelik, sürekli, kaliteli yazılım teslimatıyla müşteri memnuniyetini

sağlamaktır.

2- Proje ne kadar ilerlemiş olursa olsun değişiklikler kabul edilir. Çevik

yazılım süreçleri değişiklikleri müşteri avantajına dönüştürürler.

3- Mümkün olduğunca kısa zaman aralıklarıyla (2-6 hafta arası) çalışan,

kaliteli yazılım teslimatı yapılır.

4- Analistler, uzmanlar, yazılımcılar, testçiler vs. tüm ekip elemanları bire

bir iletişim halinde, birlikte çalışırlar.

5- İyi projeler motivasyonu yüksek bireyler etrafında kurulur. Ekip

elemanlarına gerekli destek verilmeli, ihtiyaçları karşılanarak proje ile

ilgili ekiplere tam güvenilmelidir.

6- Ekip içerisinde kaliteli bilgi akışı için yüz yüze iletişim önemlidir.

7- Çalışan yazılım, projenin ilk gelişim ölçütüdür.

8- Çevik süreçler mümkün olduğunca sabit hızlı, sürdürülebilir

geliştirmeye önem verir.

9- Güçlü teknik alt yapı ve tasarım çevikliği arttırır.

10- Basitlik önemlidir.

11- En iyi mimariler, gereksinimler ve tasarımlar kendi kendini organize

edebilen ekipler tarafından yaratılır.

12- Düzenli aralıklarla ekipler kendi yöntemlerini gözden geçirerek

verimliliği arttırmak için gerekli iyileştirmeleri yaparlar.

Çevik Metodolojilerin Getirileri:
Düşük Risk:

Tekrarlanan yazılım geliştirme metotları, proje risklerini azaltıp başarıyı

arttırmakta ve hata oranlarını düşürerek verimliliği yükseltmektedir. Bunun

arkasında yatan en temel etken, daha projenin başlarında geliştirilen program

parçacıkları sayesinde, proje ekibinin yetkinliklerinin ve projede kullanılan her

türlü araçların önceden denenerek eksiklerinin görülebilmesidir. Ayrıca, parçalı

geliştirme süreci içerisinde proje hızlı olarak şekillenmekte ve proje

başlangıcında fark edilemeyen riskler ciddi sorunlara yol açmadan önce

görülebilir hale gelmektedir.

Değişimin Teşvik Edilmesi:

En başta belirttiğimiz gibi, yazılım projelerinde değişiklik kaçınılmazdır. Orta

çaplı projeler dahi proje süresince başlangıçlarına göre %30 oranlarında

değişeme uğramaktadır. Bu nedenle, değişim yazılım projelerinin doğasıdır ve

bu gerçeklik çevik metodolojilerin de üzerinde önemle durduğu bir etkendir.

Çevik metodolojiler değişime karşı gelmek yerine değişimi müşteri avantajına

dönüştürmeye yönelik olarak çalışırlar. Çevik metodolojiler, önerdiği parçalı

yazılım üretimi ve her adımdaki güçlü bilgi alış verişiyle, değişim

gereksinimlerinin mümkün olduğunca projelerin başlangıç adımlarında fark

edilmesini ve projenin değişime hızlı bir şekilde adapte olabilmesini sağlarlar.

Karmaşıklığın Yönetimi:

Yazılım projelerinin hacimleri büyüdükçe karmaşıklıkları artar ve buna bağlı

olarak hata oranları da artar. Çevik yöntemler ise projeleri, daha kolay

yönetilebilir küçük parçalara bölerek ele alırlar. Böylece, projelerin büyüklüğü

ne olursa olsun, küçük parçalara ayrılarak ele alınan projeler için karmaşıklık en

düşük seviyeye indirilir.

Sürekli Yazılım Teslimi:

Çevik metodolojilerde her yineleme sonunda çalışır bir programcık meydana

getirilmektedir. Projenin başlarından itibaren devam ederek büyüyen bu

parçacıklar, müşterilere elle tutulur aşamalar olarak sunulmakta ve bu da

müşteri memnuniyetini arttırmaktadır. Yapılan araştırmalar, müşterilerin

tamamlanmış ama çalışmayan programlar yerine, çalışır durumda ama

tamamlanmamış programları tercih ettiklerini göstermiştir.

Yüksek Kalite:

Tekrarlanan yazılım geliştirme metotlarının bünyesinde, test odaklı yazılım

geliştirme mantığı bulunmaktadır. Proje başından başlayarak tüm test

süreçlerinin yazılım geliştirme süreci içerisinde beraber yürütülmesi sayesinde,

hatalar büyümeden fark edilerek hızlı bir şekilde düzeltilebilmektedir.

Proje hacimleri büyüdükçe hata oranları da artmaktadır. Ancak çevik

metodolojiler, projeleri parçalara bölerek ve her bir parçayı kendi gelişimi

içerisinde de test ederek hata oranlarının düşürülmesini sağlamaktadır.

Müşteri ihtiyaçlarına daha iyi cevap veren çözümler:

Yinelemeler arasında gerçekleştirilen fikir alış verişleri, çevik yöntemlerin

değişikliğe olan yatkınlığı ve müşteri odaklı yaklaşımları sayesinde, projeler,

müşteriler ile birlikte değişerek gelişmekte ve proje sonunda da müşteri

ihtiyacını en iyi derecede karşılayabilecek programlar ortaya çıkmaktadır.

Müşterilerin çoğunlukla proje başlangıcında tam olarak ne istediklerine dair net

birer fikirleri yoktur ve istekler, projenin gelişim süreci ile birlikte

şekillenmektedir. Bu gerçeklik karşısında, çevik yöntemler müşteri odaklı ve

esnek yapısıyla, müşteri memnuniyetini en üst seviyede tutmayı

başarabilmektedirler.

REFERANSLAR
www.agilealliance.com
www.scrumalliance.org
www.apln.org
Agile&Iterative Development, Craig Larman, Addison-Wesley 2007
Extreme Programming Explained, Kent Beck with Cynthia Andres,
Addison-Wesley 2007
Agile Project Management With Scrum, Ken Schwaber, Microsoft 2003